Czasy teraźniejsze


JĘZYK ANGIELSKI

Jak się porozumieć przy pomocy czasów teraźniejszych

W języku angielskim wyróżniamy dwa podstawowe czasy teraźniejsze: czas Present Continuous (teraźniejszy trwający) i czas Present Simple (teraźniejszy prosty). Mimo, że obydwa potrzebne są nam do mówienia o teraźniejszości, mają zupełnie inne zastosowanie.

I. Czas Present Continuous (‘prezynt kyn’tinjues)

Czasu Present Continuous używamy, gdy mówimy o czynnościach, które dzieją się w chwili, kiedy o nich mówimy. To znaczy, kiedy coś dzieje się TERAZ. Zwróćmy uwagę na nazwę - „teraźniejszy trwający”. Czyli coś dzieje się TERAZ i TRWA.

Na przykład:

Ona teraz rozmawia po angielsku.
She is speaking English now. (szi iz spi:kiη ‘iηglisz nał)

Teraz spójrzmy jak powyższe zdanie zostało zbudowane.

konstrukcja zdania

1. OSOBA - czyli ktoś, kto wykonuje czynność. W to miejsce w zdaniu wstawiamy imię lub zaimek.

Zaimki osobowe:

I (aj) - ja
You (ju:) - ty
He (hi:) - on
She (szi:) - ona
It (yt) - ono

We (łi:) - my
You (ju:) - wy
They (ðej) - oni, one

2. CZASOWNIK „BYĆ” ODMIENIONY DO OSOBY - czyli nasze polskie: ja jestem, ty jesteś, on jest…..itd.

I am (aj em) - ja jestem
You are (ju: a:) - ty jesteś
He is (hi: iz) - on jest
She is (szi: iz) - ona jest
It is (yt iz) - ono jest

We are (łi: a:) - my jesteśmy
You are (ju: a:) - wy jesteście
They are (ðej a:) - oni są, one są

3. CZASOWNIK Z KOŃCÓWKĄ „-ING” - jeśli mówimy o czymś, co trwa teraz to zawsze do podstawowej formy czasownika (czyli takiej, jaką znaleźć możemy w słowniku) dodajemy końcówkę „-ing”.

Podsumowując:

  1. Czasu Present Continuous używamy, gdy mówimy o tym, co trwa teraz.
  2. Jeśli mówimy o tym, co trwa teraz musimy zawsze pamiętać o odmienionej formie czasownika „być” i czasowniku z końcówką „-ing”. Te dwie formy występują razem. Jeśli zapomnimy o jednej z nich nasze zdanie będzie z dużym błędem, albo zupełnie straci sens.

PYTANIA

Aby utworzyć pytanie w czasie Present Continuous przestawiamy kolejność słów w zdaniu, tzn. na początku stawiamy czasownik „być” w odpowiedniej formie.

W takim razie pytanie:

„Czy ona mówi teraz po angielsku?” będzie brzmiało:
Is she speaking English? (iz szi: spi:kiη ‘iηglisz?)

PRZECZENIA

Aby zaprzeczyć w czasie Present Continuous stawiamy not (not) po czasowniku „być”.

She is not speaking English now. - Ona nie mówi teraz po angielsku.
We are not speaking English. - My teraz nie mówimy po angielsku.

Jednakże, żeby trochę utrudnić życie obcokrajowcom :), Anglicy w mowie używają dużo skrótów, na przykład z czasownikiem „not”.

is not = isn't (yznt)     He isn’t speaking English.

are not = aren't (a:nt)     You aren’t speaking English.

Skoro jesteśmy przy formach skróconych, to warto jeszcze wspomnieć o skrótach w odmianie czasownika „to be” (tu bi:) - „być”. Najlepiej będzie od razu się ich nauczyć i nimi posługiwać , ponieważ są naprawdę bardzo często używane w języku mówionym.

I am = I'm (ajm)
You are = You're (jo: / jur)
He is = He's (hi:z)
She is = She's (szi:z)
It is = It's (yts)

We are = We're (łie)
You are = You're (jo: / jur)
They are = They're (ðea/ ðer)


II. Czas Present Simple (‘prezynt 'sympl)

Czasu Present Simple używamy, gdy mówimy o czynnościach powtarzających się, tzn. takich, które wykonujemy z pewną częstotliwością (zawsze, czasami, zazwyczaj, od poniedziałku do piątku, w soboty, itp...). Czas ten służy do mówienia o naszych nawykach, obowiązkach i po prostu codziennej rutynie. Używamy go również do mówienia o uczuciach (kocham, lubię, nienawidzę), oraz o stwierdzeniach, które są stałe, niezmienne (np. Ziemia kręci się wokół Słońca, woda gotuje się w 100°C...).

Na przykład:

Chodzę do pracy.
I go to work. (aj geu tu łe:k)

Lubię słodycze.
I like sweets. (aj lajk słi:ts)

Budowa powyższych zdań jest prosta. Jest OSOBA następnie CZASOWNIK BEZ ŻADNEJ KOŃCÓWKI (czyli taka forma, jaką możemy znaleźć w słowniku) i RESZTA ZDANIA.

Przy posługiwaniu się czasem Present Simple, przydatne będą następujące określenia czasu:

always (‘olłejs) - zawsze
sometimes (‘samtaimz) - czasami
usually (ju:żuli) - zazwyczaj
from Monday to Friday (from ‘mandej tu ‘frajdej) - od poniedziałku do piątku
at weekends (æt łi:k'end) - w weekendy

Wszystko wygląda prosto, więc gdzie tu jest haczyk? Otóż jest, oczywiście. W czasie Present Simple musimy zawsze pamiętać, aby do czasownika w 3. osobie liczby pojedynczej dodać końcówkę „-s” lub „-es”. Dlaczego? Nie wiadomo. Tak jest i należy o tym zawsze pamiętać używając tego czasu.

She goes to school. (szi: geuz tu: sku:l)
Ona chodzi do szkoły.

He likes spring. (hi: lajks spryη)
On lubi wiosnę.

She works a lot. (szi: łe:ks æ lot)
On dużo pracuje.

PYTANIA

Przy tworzeniu pytań, na początku stawiamy czasownik „do” (du:) lub „does” (daz) w 3. osobie liczby pojedynczej (końcówka „-s” w trzeciej osobie musi być). Czasownik „do” lub „does” jest nazywany czasownikiem pomocniczym - sam z siebie nie znaczy nic w pytaniu, ale pomaga je tworzyć. Ewentualnie możemy go tłumaczyć jako nasze polskie „czy” w pytaniach.

Do you speak English? (du: ju: spi:k ‘iηglisz?)
Czy ty mówisz po angielsku? (w ogóle, nie w tym momencie)

Do you work? (du: ju: łe:k?)
Czy ty pracujesz?

Does he like spring? (daz hi: lajk spryη?)
Czy on lubi wiosnę?

WAŻNE!

Zwróćmy uwagę na pytanie w 3. osobie liczby pojedynczej: Does he like spring? Czasownik „does” posiada już końcówkę „-es”, dlatego nie dodajemy jej do następnego czasownika. Anglicy nie lubią się powtarzać :)

PRZECZENIA

Aby zaprzeczyć w czasie Present Simple znów użyjemy czasownika pomocniczego „do” lub „does” oraz przeczenia „not””.

I do not speak English.
Nie mówię po angielsku.

You do not like sweets.
Nie lubisz słodyczy.

She does not work.
Ona nie pracuje.

WAŻNE!

W przeczeniach w 3. osobie liczby pojedynczej mamy taką samą sytuację, jak w pytaniach: końcówka „-es” jest przy „does”, więc nie stawiamy jej przy czasowniku.

Jeszcze tylko kilka słów na temat skrótów stosowanych w języku mówionym:

do not = don't (deunt) I don't speak English.
does not = doesn't (dazynt) She doesn't go to school.